Bogurodzica
Autor: nieznany
Jest najstarszym zabytkiem polskiej literatury. To pieśń religijna, o podniosłym charakterze, składająca się z dwóch pierwotnych, najstarszych strof i jeszcze pewnej ich
ilości (w niektórych źródłach jest mowa nawet o dwudziestu dwóch), które zostały napisane później. Wykorzystywana była między innymi jako hymn koronacyjny i pieśń
rycerska. Nie wiadomo, kiedy ułożono dwie najstarsze zwrotki, jest ustalone natomiast, że zapisano je w 1408 roku łącznie z nutami. Trwają próby dopasowania w czasie
powstania pierwszych zwrotek, niektórzy szacują, że stało się to w pierwszej połowie XIII wieku, gdyż z pewnością była znana w latach koronacji króla Jagiełły w roku
1386. To typowa pieśń średniowieczna - podobnie jak większość utworów tamtego okresu nie można zidentyfikować jej autora. Utwór napisano na chwałę bożą, czyli "ad
maiorem Dei gloriam". Prawdopodobnym autorem była osoba duchowna, być może święty Wojciech, ale nie jest to nic pewnego. Wzmianki o śpiewaniu Bogurodzicy pojawiają się w
kronikach Jana Długosza, wspomina on tam, że pieśń śpiewało na przykład polskie rycerstwo przy okazji bitwy pod Grunwaldem w 1410 roku. Oryginalna treść utworu była
wielokrotnie zmieniana, "przekładana" na bardziej współczesną polszczyznę. Jeden z bardziej znanych zapisów i zarazem pierwszy druk pochodzi z 1506 roku i jest to tak
zwany "Statut Łaskiego", gdzie Bogurodzica pełni rolę wstępu do wymienionego dzieła. Pieśń jest modlitwą, skierowaną do tytułowej Bogurodzicy, czyli Maryi. W pierwszej
strofie ludzie proszą ją o zwrócenie się do Syna - Jezusa Chrystusa, by zwrócił uwagę ku modlącym się ludziom. Maryja jest wybrana przez Boga i z tego względu ma
możliwość pozyskania dla ludzi przychylności swojego Syna. Druga strofa jest bezpośrednim zwróceniem się do Jezusa, ludzie pragną żyć w bojaźni bożej i po śmierci mieć
"rajski przebyt", czyli pełnią radości żyć w raju.
|